- πριμουλίδες
- Οικογένεια δικοτυλήδονων φυτών, που περιλαμβάνει 28 γένη και 800 είδη, από τα οποία περίπου 400 υπάγονται στο γένος πρίμουλα. Συνήθως είναι πόες με ωραία εμφάνιση και άνθη, που καλλιεργούνται συχνά ως καλλωπιστικά φυτά· είναι διαδεδομένα κυρίως στις εύκρατες περιοχές του βορείου ημισφαιρίου. Οι Π. έχουν συνήθως φύλλα κατά παράρριζο ρόδακα και άνθη σωληνοειδή με έλασμα στεφάνη χωρισμένο σε 5 λοβούς· τα άνθη φέρονται σε ανθοφόρα στελέχη, που άλλοτε είναι κοντά, άλλοτε ψηλά, μοναχικά (κυκλάμινο) ή κατά στάδια (πρίμουλα).
Το γνωστότερο και πιο κοινό είδος είναι η πρίμουλα η άκαυλη, που φυτρώνει μόνη της παντού στην Ελλάδα και έχει άνθη πάνω σε κοντό στέλεχος, κίτρινα - θειόχροα, με πλατύ έλασμα στεφάνης. Άλλα συγγενή είδη των ορεινών περιοχών είναι: πρίμουλα η φαρμακευτική ή εαρινή, με άνθη έντονα κίτρινα· πρίμουλα η αλευρώδης, με άνθη ροζ και φύλλα λευκοπράσινα, κοινή στις βαλτώδεις περιοχές· πρίμουλα το ωτίο, με φύλλα σαρκώδη και άνθη κατά σκιάδια, που φυτρώνει στα ασβεστώδη εδάφη· πρίμουλα η δασεία, με άνθη πορφυρά και φύλλα εριώδη, με μικρούς αδένες· πρίμουλα η μικροσκοπική, με άνθη ρόδινα, των ψηλών ορέων. Από τα εξωτικά είδη, αξιόλογα είναι: η πρίμουλα η σινική (Κίνα), πρίμουλα η ομπκόνικα (βορειοανατολική Ασία), πρίμουλα η σιεμπόλδια (Ιαπωνία και ανατολική Σιβηρία).
Το γένος κυκλάμινο περιλαμβάνει είδη που χρησιμοποιούνται πολύ στην ανθοκομία, όπως, για παράδειγμα, το είδος κυκλάμινο το περσικό, με μεγάλα άνθη και κυκλάμινο το ευρωπαίο, με μικρά άνθη, ανοιχτά κόκκινα, εύοσμα· είναι κοινό σε αλπικές κοιλάδες των δροσερών δασών. Τα κυκλάμινα έχουν κονδύλους σφαιρικούς - πεπλατυσμένους, τα άνθη τους έχουν έλασμα στεφάνης 5μερές, που κυρτώνεται προς τα πίσω, και οι καρποί τους, μετά την ωρίμαση, σπρώχνονται προς την επιφάνεια του εδάφους, από τους επιμήκεις ανθοφόρους ποδίσκους, που ελίσσονται σπειροειδώς.
Άλλο γένος, τυπικό της οικογένειας των Π., είναι το γένος ανδρόσακες, διαδεδομένο στην Ευρώπη, στην Ασία, στη Δυτική Αμερική και περιλαμβάνει είδη χαρακτηριστικά των αλπικών περιοχών· τα άνθη του κοινότερου είδους των αλπικών βράχων (ανδρόσακες το σαρκόχρωμο) είναι πολύ μικρά, ρόδινα και ξεχωρίζουν πάνω στο πράσινο των φύλλων των φυτών που είναι ριζωμένα στους βράχους. Άλλοι Π., πολύ κομψοί, είναι οι λυσιμαχίες· η λυσιμαχία η κερματόφυλλη, με μικρά κίτρινα άνθη και φύλλα στρογγυλά, είναι κοινή στις όχθες των αυλάκων της βορειοηπειρωτικής Ελλάδας· η λυσιμαχία η κοινή, αυτοφυής σε υγρούς τόπους και όχθες ποταμών - αυλάκων της βορειοηπειρωτικής Ελλάδας, έχει βλαστό όρθιο, ύψους περίπου ένα μ. και άνθη κίτρινα.
Πρίμουλα η ομπκόνικα.
Πριμουλίδες. λυσιμαχία η κοινή.
* * *οι, Νβοτ. οικογένεια αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών που ανήκει στην τάξη πριμουλώδη.[ΕΤΥΜΟΛ. < αγγλ. primulaceae < νεολατ, primula (veris) «αυτό που γεννιέται πρώτο την άνοιξη» < λατ. primulus, υποκορ. του primus «πρώτος»].
Dictionary of Greek. 2013.